TZOB Başkanı Bayraktar: Suyumuz azalıyor, etkin kullanım şart

Foreks – Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, Dünya su günü nedeniyle imajlı basın açıklaması yaptı.

“İklim değişikliği nedeniyle 2030 yılından sonra su yoksulu ülkeler ortasında yer alacağımız öngörülüyor” diyen Bayraktar, çağdaş sulama sitemlerinin artırılması için üreticilere verilen teşvik ve kredilerin ivedilikle artırılması davetinde bulundu.

Bayraktar, açıklamasına şöyle devam etti;

“Birleşmiş Milletler öncülüğünde her yıl farklı bir temayla kutlanan Dünya Su Günü’nün bu yıl ki teması ‘Buzulların Korunması’ olarak belirlendi. Su, yeryüzünde yaşayan insanların kendi hayatları için olduğu kadar gelecek jenerasyonlar için de muhafazası gereken kıt bir kaynaktır.

Suyun gelecek kuşaklara ziyan görmeden aktarılması hem bir gereklilik hem de gelecek kuşakların temel hakkıdır. Bu yüzden su kaynaklarının geliştirilmesinde temel yaklaşım çevresel, toplumsal ve ekonomik sürdürülebilirlik olmalıdır.”

“Suyumuz azalıyor aktif kullanım şart”

“Dünyada en fazla su, tarım bölümünde kullanılıyor. Dünyada nüfus artışına paralel olarak artan besin gereksinimiyle birlikte ziraî su muhtaçlığı da artıyor. Evsel ve sanayi dallarında de talebin artmasıyla dallar ortasında su rekabeti oluşuyor.

İklim değişikliğinin tesirinin her geçen gün daha da hissedilir olduğu günümüzde sonlu su kaynaklarımızın, tüm kesimlerde etrafla uyumlu bir biçimde faal kullanılması gerekiyor.

Ülkemizde teknik ve ekonomik açıdan sulanabilir arazi ölçüsü 8,5 milyon hektardır. Ancak gelişen teknoloji ve ekonomik şartlar doğrultusunda bu alanın kesin olmayan varsayımlara nazaran 10,5 milyon hektara çıkacağı kestirim ediliyor.

Mevcut durumda ülkemiz genelinde brüt 7,2 milyon hektar alan sulamaya açılmıştır. Sulama randımanı yüzde 52, sulama oranı ise yüzde 69 düzeyinde olup geriye kalan 1,3 milyon hektarın da sulamaya açılması ve sulama oranı ile randımanının artırılması büyük kıymet taşıyor. Gereken sulama tesislerinin bir an evvel inşa edilmesi, besin gereksiniminin karşılanması yanında tarımda çalışan nüfusun hayat standartlarının yükseltilmesi emeliyle da kıymetlidir.

Ülkemizin yer altı ve yüzey sularıyla ile birlikte yılda toplam 112 milyar metreküp tüketilebilir su potansiyeli bulunuyor. Su potansiyelimizin yüzde 77’sini yani 44 milyar metreküpü ziraî sulama olmak üzere yıllık toplamda 57 milyar metreküpü kullanıyoruz.

Geriye kalan yüzde 23’lük kısım ise sanayi ve içme-kullanma suyu olarak bedellendiriliyor. Başka taraftan ekonomik olarak sulanabilir tarım toprağının artmasıyla birlikte ek olarak 2 milyon hektar tarım yerine daha sulama alt yapısı götürülmesine muhtaçlık duyulacağı öngörülüyor.

Buda mevcut durumda suyumuzu daha fazla tasarruflu kullanarak daha fazla tarım alanı için kullanmamız gerektiğini gösteriyor.”

“İklim değişikliği nedeniyle 2030 yılından sonra su yoksulu ülkeler ortasında yer alacağımız öngörülüyor”

“İklim değişikliği, elbet ki yağış rejiminde değişikliğe, doğal afetlere, sıcaklık artışına ve kuraklığa neden oluyor. İklim değişikliğinin su kaynakları üzerine tesirleri sonucu ölçü ve kalite bakımından kâfi suya erişimin zorlaşacağı da bilinen bir gerçektir.

Ülkemiz, Akdeniz Havzası’nda olması sebebiyle iklim değişikliğinden en çok etkilenen ülkeler ortasında yer alıyor. Bunun yanı sıra nüfus artışıyla birlikte 1308 metreküp olan kişi başı su kullanım potansiyeli yıllar itibariyle azalıyor.

2030 yılına kadar beklenen iklim değişikliği nedeniyle su kullanım potansiyelinin 1000 metreküpün altına düşmesi sonucu su yoksulu olabiliriz. Gerekli önlemler şimdiden alınmazsa 2030 yılından sonra bitkisel ve hayvansal üretimin sürdürülebilirliği konusunda meşakkatler yaşayabiliriz.

İklim değişikliğinin olumsuz tesirlerini direkt en fazla hisseden tarım dalıdır. Tüm bu konular bir ortaya geldiğinde ekim-dikim ve hasat tarihlerinde kaymalara, eserin kalitesine, randımanına ve bitkinin daha fazla su tüketimine tesir ediyor.  Özcesi bu durum çiftçilerimizin kar oranını azaltıyor. 

Ülkemizin su zengini olmadığı gerçeğiyle, nüfus artışı, tarımda ve başka alanlarda suyun bilinçsizce kullanımı üzere faktörlerin su kaynakları üzerindeki olumsuz tesirleri düşünüldüğünde gelecek kuşaklara pak ve kâfi suyun bırakılabilmesi için doğal kaynaklarımızın korunması ve gerçek kullanılmasının kıymeti göz arkası edilemez.”

“Suyun kamu malı olduğu gerçeğinden hareketle korunması ve tasarrufuna azami riayet edilmesi olmazsa olmazdır”

“Başta İç Anadolu Bölgesi olmak üzere, Ege ve Çukurova Bölgesiyle birlikte ülkemizin birçok bölgesinde sulama suyu sorunu bulunuyor. Suyun kamu malı olduğu gerçeğinden hareketle korunması ve tasarrufuna azami riayet edilmesi gerekiyor.

Sulama Birlikleri barajların gereğince dolu olmaması nedeniyle sulama rotasyon programlarında değişikliklere giderek tedbir almaya çalışıyor. Bunun en son örneğini Aydın ve Denizli’de Valilik kararlarında ve Sulama Birliklerinin çiftçilerimize yapmış olduğu bildirilerde görüyoruz. Alınan kararla tarım yerlerinin yüzde 50’sine su verilecek. Fakat alınan bu kararlar ekim-dikimden evvel çiftçilerimize duyurulmalı ve alınan karara nazaran çiftçilerimiz planlama yapmalıydı.

Üretim planlamasına nazaran Çiftçi Kayıt Sisteminde mısır, pamuk üzere su tüketimi fazla olan eser ekeceğini bildiren çiftçilerimiz hazırlıklarını buna nazaran yaptı. Su verilmemesi halinde çiftçilerimiz bu durumdan önemli ziyan görecektir. Bilhassa pamukta son birkaç yıldır umduğu fiyatı bulamayan çiftçilerimizin ziyanı daha çok olacaktır. Bu durumda ziyan gören çiftçilerimizin banka borçları ertelenmeli ve zararın telafisi için ek takviye verilmedir.”

“Su kullanım hizmet bedeli desteklenmelidir”

“Tarımsal sulamada su kısıtlamaları çiftçilerimizin gelirini azaltıyor. Bu durum, ziraî üretimde takviyeler artırılarak telafi edilebilir. İklim değişikliğine bağlı olarak sıcaklıkların artması bitkide su muhtaçlığını artırıyor. Hem su gereksiniminin artması hem sulama fiyatlarındaki yüzde 100’lere varan oranlarda ki artış hem de elektrik ve mazot fiyatlarında ki artış ziraî üretimde sulu tarımı cazip olmaktan çıkarıyor.

Tarımsal üretimde sürdürülebilirliği sağlamak için elinden gelenin fazlasını yapan çiftçilerimiz, girdi maliyetlerinin yüksekliği karşısında düşük bir kar oranıyla geçimini sağlıyor.

2023 yılında olduğu üzere bu yılda ziraî sulama maksatlı su kullanım hizmet bedeli yüzde 50 indirimle desteklenmeli ve çiftçilerimizin maliyet kalemi düşürülmelidir.”

“Modern sulama sitemlerinin artırılması için teşvik ve krediler ivedilikle artırılmalıdır”

“Dünya nüfusu her yıl Türkiye nüfusu kadar yani ortalama yüzde 1,1 oranında artıyor. Münasebetiyle ziraî üretim de artmak zorundadır. Bu artış tarımda sürdürülebilirliği sağlamak açısından en az kaynak ve girdi tüketimiyle, düşük maliyetlerle, tabiata en az ziyanla gerçekleştirilmelidir. Bunun için alışıla gelmiş üretim tekniklerinden uzaklaşarak çağdaş üretim teknolojilerine geçilmesi ve bunlara uygun araçların kullanılması gerekiyor.

Bitkide randıman kaybına ve toprakta tuzlanmaya neden olan yabanî sulama prosedürlerini bırakmalıyız. Bu çeşit sulamalar hem sulama maliyetini artırıyor hem de fayda getirmiyor. Fakat artan maliyetler karşısında çiftçilerimizin ekonomik zorluk çekmesi çağdaş sulama sistemlerine geçişini de zorluyor.

Çiftçilerimize su tasarrufu sağlayan çağdaş sulama sitemlerine geçilmesini artırmak emeliyle teşvik ve krediler hemen artırılmalıdır. Çiftçilerimizin çağdaş sulama prosedürlerini faal kullanmasını sağlamak için tüm imkânlarımızı zorlamalıyız. Stratejik meta haline gelen suda, bilhassa de ziraî sulamada tasarrufa gidilmelidir.

Konya Ovası Projesi, Güneydoğu Anadolu Projesi, Doğu Karadeniz Projesi ve Doğu Anadolu Projesi üzere projeler biran evvel tamamlanmalıdır. Ayrıyeten eski ve atıl vaziyette olan kanal ve kanaletlerin yenilenerek sulama randımanı ve oranı artırılmalıdır.”