Twitter’ın Verifikasyon ve Bot Sorununun Yasal Yansımaları

Twitter’ın Verifikasyon ve Bot Sorununun Yasal Yansımaları

14 Nisan 2022’de Elon Musk, Twitter’ı satın almak için 44 milyarlık bir teklifte bulunarak gündeme gelmişti. 27 Ekim itibariyle Musk, Twitter’ı satın aldı. Bunu takip eden 2-3 haftada ise tam manasıyla bir kaos ve düzensizlik içine girildi. Birinci etapta öne çıkan olay, verifikasyon ve 8 dolara satın alınabilecek ‘blue check mark’, yani mavi tik oldu. Başka yandan satın almayı takip eden Twitter’ın işgücünün neredeyse %50’sinin işten çıkarılması paniğe yol açtı. Twitter’ın kontratlı çalışanının birçoklarının gitmesi ve en az 1.200 çalışanın ayrılması ile Twitter kullanıcıları web sitesinin çökeceği ve kapatılacağını düşünerek telaşa girdi. Hatta ‘#RIPTwitter’ üzere hashtag’ler yayılmaya başladı. Kısaca özetlediğimiz bu toplumsal medya kaosu, çok sayıda hukuksal soru ve sıkıntıya yol açtı.

Kısaca söz etmek gerekirse tüm bu olanlar, Twitter’ın hem çalışanlarına karşı hem kullanıcılarına karşı etik ve türel problemler ve sorumluluklar bakımından sorgulanmasını beraberinde getirdi. Toplumsal medya kaosu olarak isimlendirdiğimiz bu tasa verici durumun yakın gelecekte nelere yol açacağı merakla bekleniyor. Fakat şu an için bilhassa çok fazla sayıda çalışanın işten çıkarılması/ayrılması sebebiyle telif hakkı ihlali – içerik kaldırma sistemi hayli yavaşladı. Bu durumu içerik değişiminde görebiliriz. Örneğin şu an, satın almadan önceki devirde pek rastlanmayan bir biçimde; saatlerce erişilebilir kalan, kısımlara bölünmüş sinema sinemaları tweet olarak yayınlanmaya başlamış durumda. Twitter’ın, telif ihlallerine yönelik telaş verici denetim kaybı kendisini sermaye piyasası ve kripto varlıklar ekosisteminde de gösteriyor. Çünkü borsalar, parayla alınmış “mavi tık”lı hesapların manipülasyon riskini geçen hafta acı bir halde test etti. Tıpkı halde FTX – Binance süreci büsbütün Twitter tabanlı bir tavşana kaç tazıya tut oyununa dönüştü.

Bu yazıda, öne çıkan olayları hem türel bir bakış açısıyla hem de kripto varlıklar açısından Twitter’ın gündeme gelebilecek sorumluluklarını değerlendireceğiz.

Ödemeli Verifikasyonun Yarattığı Sorunlar

Twitter, gelirinin yüklü kısmını reklam hizmetlerinden elde ediyor. Musk ise web sitesine bir tıp abonelik hizmeti olan, kullanıcılara 8 dolar karşılığında mavi verifikasyon/doğrulama tık’ı satmayı önerdi. Doğrulanmış kullanıcılar şahsî yahut resmi profillerin olduğu web sitelerinde görülebilir. Doğrulanmış profiller ekseriyetle ünlü iş insanlarının, sanatkarların, siyasi kişiliklerin, markaların resmi hesapları.

Bu doğrulama sistemi aslında uydurma hesapların tespit edilmesi ve dezenformasyonun önüne geçilmesi için, eksiksiz olmasa da epeyce pratik bir sistem. Gerçekten, yeni uygulama ile ortaya çıkan meseleler bu noktada baş verdi. Mavi renkli doğrulama görseli için 8 dolar ödeme yapan kullanıcılar, profillerini istedikleri isim ve fotoğraf altında düzenleyebildi. Bunun üzerine ünlü siyasi figürler ve sanatkarların ismiyle verifikasyonlu, yani güya nitekim gösterilen kişiymiş üzere hesaplar ortaya çıktı.

Bu aboneli, verifikasyonlu hesapların kurbanlarından biri ilaç şirketi olan Eli Lilly and Company oldu. Uydurma fakat verifikasyonlu hesap oluşturularak bir tweet atıldı. ‘İnsülinin artık fiyatsız olduğunu duyurmaktan heyecan duyuyoruz’. Daha sonra bu hesap kapatılsa da olan oldu. Tweet, kaldırılmadan evvel 1.500’den fazla retweet ve 10.000’den fazla beğeni aldı. İlaç şirketinin payları 368 milyar dolardan 346 milyar dolara düştü. Periyodun iktisat raporlarına nazaran milyarlarca dolarlık piyasa pahası bir anda silindi. Şirket, son birkaç aydır yükseliş eğilimindeyken birinci fiyat raporlamasına geri dönmek için hala çaba ediyor. Bunu takip eden ABD’de insülin fiyatlarının yüksekliği ile ilgili tartışmalar çıktıkça Eli Lilly, gerçek hesabından, özür dileyen bir açıklama yapma gereği duydu.

Marka Açısından Sorunlar

Amerikalı beyzbol koçu Tony La Russa’nın 2009 yılında Twitter’da kendi ismine düzmece bir sayfa açılması sebebiyle web sitesine dava açmıştı. La Russa, Uydurma hesabın değerli ölçüde duygusal kasvet ve prestij zedelenmesine yol açtığını öne sürmüştü. Bunun üzerine mavi tik onay uygulaması ortaya çıkmıştı. Mavi tik, olağanda bir hesabın gerçek olduğunu doğrulamakta ve teyit etmekte. Doğal ki bu verifikasyon durumu marka hukuku bakımından da sorun yaratmakta. Sağlıklı işlemeyen bir doğrulama ve kategorize etme uygulaması markaların ortasında prestij zedeleyen, güve sarsan sonuçlara yol açabiliyor. Uzmanlara nazaran bilhassa taklit hesaplar, marka bazlı dolandırıcılık ve işletmeler için kimlik avı dolandırıcılığında artış ihtimalini yükselten faktörler. Bu durumda berbat etkilenmeye en çok meyilli olanlar küçükler ve yaşlılar.

Eli Lilly olayında görüldüğü üzere düzmece hesaplardan atılan tweet’lerin piyasa üzerinde hayli büyük tesirleri olabiliyor. Bunun kripto varlık şirketlerine de tıpkı formda tesir yaratabileceğini söylemek yanlış olmayacaktır. Bir yanlış tweet’in atılması ile milyonların, hatta milyarların bir anda, geri dönüşü olmayan bir formda kaybedilmesi mümkün olabilir. Gerçekten FTX – Binance tazı tavşan oyununda yaşanan kayıplar en az FTX’in müşteri fonlarını yetkisiz teminat süreçlerine mevzu etmesi kadar ziyana yol açar nitelikte.

,

Verifikasyon, Botlar ve Bunların Kripto Varlıklara Yansıması

Musk, yaptığı açıklamalarda Twitter’ın önemli bir ‘bot’ sorunu olduğunu tekraren vurguladı.  Bu açıklamalarına karşın kendi profili üzerinden, Twitter kullanıcılarına Doland Trump’a ilişkin Twitter hesabına yapılan erişimin mahzurunun kaldırılıp kaldırılmaması ile ilgili bir anket yayınlamakta bir gariplik görmedi. Datalara nazaran ankette yüksek sayıda oy kullanıldı. Sonunda Trump’ın hesabı tekrar açıldı. Ankete olan yüksek iştirak ise gurur vurgusuna mevzu oldu. Sanal anketler fikir almak için kullanışlı olabilir fakat pek sağlam değiller. Pekala bu durum Twitter üzere bir toplumsal medya platformunda neden ehemmiyet taşıyor? Kimi kuruluşlar tarafından yapılan araştırmalara nazaran Twitter’da bulunan bot sayısı hayli yüksek olup, kimi araştırmalara nazaran bot oranı %20’ye kadar çıkıyor.[1] Münasebetiyle botlar bilhassa bir bakış açısını, yanlış haber ve bilgileri yaymak konusunda hayli kullanışlıdır. Bu manada bunun ne kadar besbelli bir sorun olduğunu bilerek Twitter anketlerine güvenilmemelidir. Öte yandan ise bunun kripto varlıklar açısından yarattığı tehlikeli bir durum var. Twitter’da kripto piyasası ile ilgilenenler tarafından anketler sık kullanılıyor ve genelin görüşlerini almanın bir yolu olarak görülüyor. Bu da anket sonuçlarının yatırım eğilimlerini belirlemesine tesir ediyor. Twitter’ın kripto varlıkların reklamları ve anket yönlendirmeleri bakımından piyasaya hakim bir pozisyonda olduğunu söylemek yanılgılı olmayacaktır. Bunun da birçok yasal sonucu kelam konusu.

Musk çerçeveye girmeden evvel de var olan bot problemini şu anda uygulanan siyasetler şimdi pek çözebilmiş değil. Hakikaten şimdiki satış siyasetine nazaran bir anda binlerce mavi tikli hesap ortaya çıkabilir. Kripto ile ilgilenen toplulukların Twitter’da buluşabilmesinin önüne botlar tarafından daima ileti almak, konuşmaları spam’lamak, yanlış bilgi yaymak üzere faaliyetler gerçekleşiyor. Bu hem yanlış bilgilerin yayılmasına hem de spam yapıldığı için gerçek bilgilere erişmenin zorlaşmasına yol açıyor. Birinci bakışta fark edilmese de bu durum bilhassa tecrübesiz yahut deneyimsiz kripto varlık kullanıcıları için epeyce tehlikeli hale gelebilir.

Bunlara ek olarak Twitter, kullanıcıların muhakkak platformlardan NFT pazar yeri listelerini görüntülemelerine müsaade verecek ve koleksiyon eserleri alıp satmalarını sağlayacak bir düğme içereceğini vadediyor. Hala test evresinde olan entegrasyon şu anda dört makul ortağın pazar yerleriyle çalışıyor:

Solana merkezli pazar yeri Magic Eden,

çok platformlu NFT pazar yeri protokolü Rarible,

Flow blok zinciri yaratıcısı Dapper Labs ve

spor merkezli platform Jump.trade.

Toplu olarak, bu pazar yerleri Ethereum, Solana, Flow, Polygon, Tezos ve Immutable X dahil olmak üzere çeşitli blok zinciri ağlarını kapsıyor.[2]

Açıklamaya nazaran bu özellik blok zincirinden bağımsız, yani irtibatlar ortak bir pazaryerinden olduğu sürece tüm ağlar desteklenmekte. Olumlu gözüken bu özellik, bu hususlar ile ilgilenecek özel bir ünitenin mevcut olması halinde işlev sağlayabilir. Ne var ki aktüel durumda, Twitter’in sağlam bir takıma sahip olmadığını düşünenlerin çoğunlukta. O sebeple bu kademede bu teşebbüsleri başlatmak şimdi erken olabilir.

Son Durum Nedir?

Mavi tikli verifikasyon uygulaması son olaylardan sonra durdurulmuştu. Musk’ın 22 Kasım’da yaptığı açıklamaya nazaran taklit edilmelere karşı nasıl tedbirlerin alınacağı çözülene dek şimdilik mavi tik yine uygulanmayacak.

Bununla birlikte dikkat çeken bir durum web sitesinin son iki haftadır uyguladığı siyasetlerin reklam şirketlerini epey makus etkilemesi oldu. Kripto şirketleri için örneğin token promosyonları açısından dikkat cazip bir durum. Musk, sert bir tabir özgürlüğü siyaseti uyguladığından Twitter üzerinde şiddete eğilimli, ırkçı ve cinsiyetçi tweet’ler daha çok yaygınlaşmaya başladı. Artık bunları monitör eden bir deneyimli bir grup yok. Yasa dışı içerik süratli bir halde kaldırılamıyor. Kullanıcıların timeline’ları kusurlu, aldatıcı, manipülatif tweet’lerin işgaline açık. Twitter’ın elde ettiği gelirin büyük bir kısmının reklamdan. Fakat özetlediğimiz durum reklam gelirlerinin dramatik bir biçimde düşmesine yol açabilir. Bu Twitter için felaket demek. Tabi bu türlü bir toplumsal medya platformunun çökmesi yahut kullanıcı – penetrasyon kaybı yaşaması tıpkı vakitte şirketler, işletmeler, yeni teknolojiler, yatırımcılar için en makûs senaryo. Umarız Twitter mavi tık deneyiminde olduğu üzere ölçmeden biçmez. Aksi halde FTX – Binance kaosunda olduğu üzere 2 günde 10-15 milyar dolarlık sansasyonel kayıplar tekrar edebilir.


[1] How Many Bots Are on Twitter and Does It Matter?, MAXWELL TIMOTHY, 03/08/2022. https://www.makeuseof.com/how-many-bots-on-twitter/

[2] Twitter Will Allow Users to Buy and Sell NFTs Through Tweets, Andrew Hayward, 17/10/2022, https://decrypt.co/113007/twitter-buy-sell-nfts-tweets-magic-eden-dapper-rarible

Av. Mete Tevetoğlu ve Stj. Av. Sabrin Albayrak’ın kaleminden…

Kaynak: Kripto Koin